پرواز چارتری

 احتمالاً هنگام خرید بلیط هواپیما با دو گزینه پروازهای سیستمی (پروازهای برنامه ریزی شده توسط شرکت­های هواپیمایی) و پرواز چارتری مواجه شده­اید که در این نوشتار قصد داریم به پرواز چارتری و مزایا و معایب آنها بپردازیم.

معنای لغوی چارتر، اجاره به صورت دربست است که اصطلاحاً برای اجاره هتل، کشتی، قطار، هواپیما و سایر وسایل نقلیه به کار می­رود؛ البته در ایران بیشتر در مورد اجاره تمام یا بخشی از صندلی­های هواپیما مورد استفاده قرار می­گیرد. بنابراین منظور از پروازهای چارتری، پروازهایی است که تمام یا تعدادی از صندلی­های آنها توسط یک ارگان یا آژانس مسافرتی واجد شرایط اجاره شده است. در حقیقت ارگان یا آژانس به عنوان چارتر کننده از شرکت هواپیمایی به عنوان چارتر دهنده تقاضا می­کند که همه یا بخشی از صندلی­های یک پرواز معین را برای یک دوره زمانی مشخص به آنها اجاره دهد؛ شرکت چارتر دهنده پس از تایید صلاحیت چارتر کننده با درخواست آن موافقت می­کند. بد نیست بدانید که چارتر کننده در قبال تاخیر در پرواز، حمل وسایل مسافرین، گم شدن وسایل مسافران و... مسئولیتی ندارد و این وظیفه بر عهده چارتر دهنده است؛ در واقع چارتر کننده، تنها مجری عرضه بلیط پروازهای چارتری است. به عنوان مثال ممکن است یک کمپانی، یک مسیر پرواز معین را برای یک مدت کوتاه یا بلند اجاره کند تا در این بازه زمانی، پرسنل خود را جابه جا نماید.

لازم به ذکر است که چارتر کننده متعهد می­شود که بلیط مربوط به تمام صندلی­هایی را که رزرو کرده به فروش برساند و چنانچه موفق به فروش همه آنها نشود باید بهای تمام بلیط­ها را به شرکت چارتر دهنده بپردازد. به همین دلیل ممکن است که در نزدیکی تاریخ پرواز، بلیط چارتر را با بهای اندکی بفروشند تا میزان خسارت را به حداقل برسانند. 

انواع پرواز چارتری

پرواز چارتری به دو صورت فول چارتر یا اجاره کامل و سیت چارتر انجام می­گیرند.

در حالت فول چارتر یا اجاره کامل، چارتر کننده تمام صندلی­های یک پرواز مشخص را برای یک بازه زمانی معین اجاره می­کند. 

در حالت سیت چارتر، چارتر کننده تعدادی از صندلی­های یک پرواز مشخص را برای یک دوره زمانی معلوم اجاره می­کند. اجاره به شکل سیت چارتر خود به سه شکل سیت چارتر شناور، سیت چارتر بک تو بک و بلاک سیت یا اجاره صندلی­های مشخص شده انجام می­گیرد. 

در سیت چارتر شناور، چارتر کننده تعدادی از صندلی­های یک پرواز مشخص را برای یک بازه زمانی معین به صورت رفت و برگشت اجاره می­کند. رعایت فاصله زمانی بین تاریخ رفت و برگشت این نوع بلیط­ها الزامی نیست.

در سیت چارتر بک تو بک نیز چارتر کننده بخشی از صندلی­های یک پرواز معین را برای یک مدت معلوم به صورت رفت و برگشت کرایه می­کند اما رعایت فاصله زمانی بین تاریخ رفت و برگشت این نوع بلیط­ها واجب است.

در بلاک سیت یا اجاره صندلی­های مشخص شده، چارتر کننده متعهد به فروش تعدادی از صندلی­های یک پرواز معلوم برای یک دوره زمانی معین است.

مزایا و معایب پرواز چارتری

از نظر اقتصادی، پروازهای چارتری هم برای آژانس­های چارتر کننده و هم برای مشتری­ها بصرفه­تر هستند. آژانس­های مسافرتی با خرید عمده تمام یا تعدادی از صندلی­های یک پرواز، بهای کمتری می­پردازند و با سود کمتری نسبت به پروازهای سیستمی اقدام به فروش بلیط­های مذکور می­کنند. علاوه بر این چارتر کننده متعهد به فروش بلیط تمام صندلی­هایی است که اجار کرده، بنابراین اگر موفق به فروش تمام بلیط­ها نشود؛ در نزدیکی­های تاریخ پرواز، بلیط­ها را با قیمت کمتری (حتی ممکن است کمتر از آنچه که خود خریده) بفروشد که این موضوع برای مشتری یک مزیت اما برای چارتر کننده یک عیب محسوب می­شود. البته گاهی نیز عکس این قضیه پیش می­آید؛ ممکن است در ایام شلوغ مثلاً در عید نوروز که تقاضا بالاست، چارتر کننده بلیط­ها را با قیمت بالا و حتی بیشتر از قیمت بلیط­های سیستمی بفروشد. اما جدای از قیمت بلیط چارتری، احتمال وجود بلیط این نوع پروازها در ایام شلوغ بیشتر از احتمال وجود بلیط پروازهای سیستمی است. 

از طرف دیگر قیمت بلیط­های چارتری برای بزرگسالان و کودکان یکسان است؛ بنابراین این نکته برای چارتر کننده یک مزیت و برای مشتری یک عیب به حساب می­آید. 

یکی دیگر از معایب بلیط­های چارتری این است که این بلیط­ها را نمی­توانید پس دهید. بنابراین اگر از زمان پرواز خود مطمئن نیستید بهتر است بلیط سیستمی تهیه کنید چون این بلیط­ها را با پرداخت خسارت می­توانید پس دهید و بهای بلیط را بازپس بگیرید.

محدودیت تنوع مسیر پروازهای چارتری نیز از معایب این نوع پروازها بشمار می­رود زیرا بلیط این پروازها معمولاً در مسیرهای پرتردد عرضه می­شوند. 

پرواز چارتری برای ما مناسب هستند؟

اگر از تاریخ سفر خود مطمئن هستید یعنی اطمینان دارید که نیاز به تغییر تاریخ پرواز یا کنسل کردن بلیط نخواهید داشت؛ بهتر است که در نزدیکی­های زمان پرواز اقدام به خرید بلیط چارتری کنید اما اگر فکر می­کنید که ممکن است سفرتان به تعویق بیفتد دور بلیط چارتری را خط بکشید چون این نوع بلیط­ها قابلیت کنسلی ندارند.

آیا نوع هواپیما و سطح خدمات در پروازهای چارتری از پروازهای سیستمی متفاوت است؟

خیر، با خرید بلیط چارتری از همان خدماتی بهره خواهید برد که در پروازهای سیستمی شامل حال شما می­شود. در واقع نوع هواپیما، کادر پرواز و سرویس­هایی جانبی در پروازهای چارتری با پروازهای سیستمی یکسان است و تنها فرق موجود در نحوه فروش این نوع بلیط­ها و مرجع فروش آنها است چون بلیط­های چارتری توسط آژانس­های مسافرتی فروخته می­شوند نه شرکت­های هواپیمایی، همچنین تعیین قیمت بلیط­های چارتری نیز بر عهده آژانس­های مسافرتی است و شرکت­های هواپیمایی در تعیین قیمت آنها دخالت نمی­کنند.

هواپیمای چارتری همان پرواز چارتری است؟

خیر، هواپیماهای چارتری، هواپیماهایی هستند که تعداد صندلی­های آنها خیلی کم (معمولاً کمتر از ۱۰ صندلی) است و معمولاً توسط سیاستمداران و افراد ثروتمند اجاره می­شوند که قیمت اجاره آنها بسیار بالاست اما پروازهای چارتری فقط نوعی از پروازهای معمولی هستند که در بالا توضیح دادیم.